Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

incline towards

  • 1 incumbo

    incumbo, cŭbŭi, cŭbĭtum, ĕre, v. n. [1. incubo], to lay one ' s self upon, to lean or recline upon a thing (cf. ingruo; class., partic. in the trop. sense).
    I.
    Lit., constr. with in, ad, super, or dat.; also with the simple acc.:

    olivae,

    Verg. E. 8, 16:

    in parietem,

    Dig. 39, 2, 28:

    densis ordinibus nunc alii in alios, nunc in scuta incumbentes sustinebant impetus Romanorum,

    Liv. 35, 5, 7:

    toro,

    Verg. A. 4, 650:

    materiae,

    Curt. 8, 10, 25:

    terrae,

    Tac. A. 2, 17:

    super praedam,

    to lie upon, Petr. 80:

    in eum,

    Curt. 6, 9: ad vos, Ov. M. 9, 385:

    cumulatis in aqua sarcinis insuper incumbebant,

    Liv. 22, 2, 8:

    validis incumbere remis,

    Verg. A. 5, 15; 10, 294; Curt. 9, 9, 4.—Of the heavens:

    cava in se convexitas vergit, et cardini suo, hoc est terrae, undique incumbit,

    Plin. 2, 64, 64, § 160:

    mare,

    to cast itself into the sea, id. 5, 32, 40, § 141: fessi arma sua, Sall. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 229:

    tecto incubuit bubo,

    perched on, Ov. M. 6, 432:

    gladium faciam culcitam, camque incumbam,

    Plaut. Cas. 2, 4, 29.—
    B.
    Transf., to lean or incline towards, to overhang; to rush towards:

    silex prona jugo laevum incumbebat ad amnem,

    Verg. A. 8, 236:

    laurus incumbens arae,

    id. ib. 2, 514: in gladium, to fall on one ' s sword, Cic. Inv. 2, 51, 154:

    gladio,

    Auct. Her. 1, 11, 18:

    ferro,

    Phaedr. 3, 10, 33:

    in hostem,

    to press upon the enemy, Liv. 30, 34, 2; cf.:

    duo duces circumstare urbem... et unum in locum totam periculi molem, omne onus incubuisse,

    id. 27, 40, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    To press upon, burden, oppress, weigh upon:

    incubuere (venti) mari,

    Verg. A. 1, 84:

    tempestas a vertice silvis incubuit,

    id. G. 2, 311:

    gravis incumbens scopulis aestas,

    id. ib. 2, 377:

    febrium terris incubuit cohors,

    Hor. C. 1, 3, 30:

    (aestus) incubuit populo,

    Lucr. 6, 142. — Absol.:

    saevior armis Luxuria incubuit,

    Just. 6, 292.—
    B.
    To bend one ' s attention to, to apply or devote one ' s self to, to exert one ' s self, or take pains with, pay attention to; constr. with in, ad, or dat.:

    rogandis legibus,

    Flor. 3, 16:

    ceris et stilo,

    Plin. Ep. 7, 27, 9:

    labori,

    Sil. 4, 820:

    toto pectore novae cogitationi,

    Tac. Or. 3:

    et animo et opibus in bellum,

    Caes. B. G. 7, 76:

    ut jam inclinato (judici) reliqua incumbat oratio,

    press upon, exert influence on, Cic. de Or. 2, 79, 324; cf.:

    invidia mihi incumbit,

    Tac. A. 14, 54:

    in aliquod studium,

    Cic. de Or. 1, 8, 34:

    in causam,

    id. Phil. 4, 5, 12:

    acrius graviusque ad ulciscendas rei publicae injurias,

    id. ib. 6, 1, 2:

    tota mente in aliquam curam et cogitationem,

    id. Fam. 10, 3, 3:

    toto pectore ad laudem,

    id. ib. 10, 12, 2:

    omni cogitatione curaque in rem publicam,

    id. ib. 1, 2:

    fato urguenti incumbere,

    to press on, hasten, Verg. A. 2, 653.—With inf.:

    sarcire ruinas,

    Verg. G. 4, 249:

    delatorem pervertere,

    Tac. H. 2, 10.—With ut and subj.:

    Appius Claudius... cum suis tum totius nobilitatis viribus incubuit, ut, etc.,

    Liv. 10, 15, 8.— Absol.:

    nunc, nunc incumbere tempus,

    Ov. M. 10, 657.—
    C.
    To incline, choose, be inclined to, lean towards:

    hoc servi esse officium reor,... non quo incumbat eum (i. e. erum) inpellere,

    Plaut. Aul. 4, 1, 8:

    ut eos, qui audiunt, quocumque incubuerit, possit impellere,

    whithersoever he may incline, choose, Cic. de Or. 3, 14, 55:

    eodem incumbunt municipia,

    are inclined the same way, id. Phil. 6, 7, 18:

    ad voluntatem perferendae legis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    voluntatum inclinatio ad virum bonum,

    to lean towards, turn to, id. Mur. 26, 53: in causam, Cael. ad Cic. Fam. 8, 11, 3:

    in cupiditatem,

    Cic. Att. 5, 13, 3:

    in illo,

    id. Q. Fr. 3, 8, 6.—
    D.
    To be incumbent upon one as a duty (post-class.):

    accusandi necessitas domino,

    Dig. 48, 2, 5:

    ei probatio,

    ib. 22, 3, 2:

    judici omnium rerum officium,

    ib. 21, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > incumbo

  • 2 revergo

    rĕ-vergo, ĕre, v. n., to incline towards any thing; trop.: in aliorum commoda, to tend, conduce (late Lat.), Claud. Mam. Ep. ad Sid. 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > revergo

  • 3 inclino

    in-clīno, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [clino, clinatus].
    I.
    Act., to cause to lean, bend, incline, turn a thing in any direction; to bend down, bow a thing.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    vela contrahit malosque inclinat,

    Liv. 36, 44, 2:

    genua arenis,

    Ov. M. 11, 356:

    (rector maris) omnes Inclinavit aquas ad avarae litora Trojae,

    id. ib. 11, 209:

    inclinato in dextrum capite,

    Quint. 11, 3, 119; id. ib. 69:

    inclinata utrolibet cervix,

    id. 1, 11, 9:

    pollice intus inclinato,

    id. 11, 3, 99:

    arbor Inclinat varias pondere nigra comas,

    Mart. 1, 77, 8:

    sic super Actaeas agilis Cyllenius arces Inclinat cursus,

    Ov. M. 2, 721:

    at mihi non oculos quisquam inclinavit euntes,

    i. e. closed my sinking eyes, Prop. 4 (5), 7, 23 (Müll. inclamavit euntis):

    prius sol meridie se inclinavit, quam, etc.,

    i. e. declined, Liv. 9, 32, 6; cf.:

    inclinato jam in postmeridianum tempus die,

    Cic. Tusc. 3, 3, 7.—

    Mid.: inclinari ad judicem (opp. reclinari ad suos,

    Quint. 11, 3, 132):

    (terra) inclinatur retroque recellit,

    bends down, Lucr. 6, 573:

    saxa inclinatis per humum quaesita lacertis,

    Juv. 15, 63.—
    2.
    In partic.
    a.
    In milit. lang., to cause to fall back or give way:

    ut Hostus cecidit, confestim Romana inclinatur acies,

    i. e. loses ground, retreats, Liv. 1, 12, 3:

    tum inclinari rem in fugam apparuit,

    id. 7, 33, 7:

    quasdam acies inclinatas jam et labantes,

    Tac. G. 8; cf. under II. —
    b.
    In gen., to turn back, cause to move backward:

    septemtrio inclinatum stagnum eodem quo aestus ferebat,

    Liv. 26, 45, 8:

    cum primum aestu fretum inclinatum est,

    id. 29, 7, 2.—
    c.
    In mal. part., to lie down, stretch out:

    jam inclinabo me cum liberta tua,

    Plaut. Pers. 4, 8, 7:

    quot discipulos inclinet Hamillus,

    Juv. 10, 224:

    ipsos maritos,

    id. 9, 26.—
    3.
    Transf., of color, to incline to:

    colore ad aurum inclinato,

    Plin. 15, 11, 10, § 37:

    coloris in luteum inclinati,

    id. 24, 15, 86, § 136.—
    4.
    Of a disease, to abate, diminish:

    morbus inclinatus,

    Cels. 3, 2:

    febris se inclinat,

    id. ib. al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn or incline a person or thing in any direction:

    se ad Stoicos,

    Cic. Fin. 3, 3, 10:

    culpam in aliquem,

    to lay the blame upon, Liv. 5, 8, 12:

    quo se fortuna, eodem etiam favor hominum inclinat,

    Just. 5, 1 fin.:

    judicem inclinat miseratio,

    moves, Quint. 4, 1, 14:

    haec animum inclinant, ut credam, etc.,

    Liv. 29, 33, 10.—Mid.:

    quamquam inclinari opes ad Sabinos, rege inde sumpto videbantur,

    Liv. 1, 18, 5.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change, alter, and esp. for the worse, to bring down, abase, cause to decline:

    se fortuna inclinaverat,

    Caes. B. C. 1, 52, 3:

    omnia simul inclinante fortuna,

    Liv. 33, 18, 1:

    ut me paululum inclinari timore viderunt, sic impulerunt,

    to give way, yield, Cic. Att. 3, 13, 2:

    eloquentiam,

    Quint. 10, 1, 80.—
    b.
    To throw upon, remove, transfer:

    haec omnia in dites a pauperibus inclinata onera,

    Liv. 1, 43, 9:

    omnia onera, quae communia quondam fuerint, inclinasse in primores civitatis,

    id. 1, 47, 12.—In gram., to form or inflect a word by a change of termination (postclass.):

    (vinosus aut vitiosus) a vocabulis, non a verbo inclinata sunt,

    Gell. 3, 12, 3; 4, 9, 12; 18, 5, 9:

    partim hoc in loco adverbium est, neque in casus inclinatur,

    id. 10, 13, 1.—
    II.
    Neutr., to bend, turn, incline, decline, sink.
    A.
    Lit. (rare, and not in Cic.):

    paulum inclinare necesse est corpora,

    Lucr. 2, 243:

    sol inclinat,

    Juv. 3, 316:

    inclinare meridiem sentis,

    Hor. C. 3, 28, 5 (for which:

    sol se inclinavit,

    Liv. 9, 32, 6;

    v. above I. A. 1.): in vesperam inclinabat dies,

    Curt. 6, 11, 9.—
    2.
    In partic., in milit. lang., to yield, give way:

    ita conflixerunt, ut aliquamdin in neutram partem inclinarent acies,

    Liv. 7, 33, 7:

    in fugam,

    id. 34, 28 fin.:

    inclinantes jam legiones,

    Tac. A. 1, 64; id. H. 3, 83.—
    3.
    To change for the worse, turn, fail:

    si fortuna belli inclinet,

    Liv. 3, 61, 5:

    inde initia magistratuum nostrum meliora ferme, et finis inclinat,

    Tac. A. 15, 21. —
    B.
    Trop., to incline to, be favorably disposed towards any thing (also in Cic.):

    si se dant et sua sponte quo impellimus, inclinant et propendent, etc.,

    Cic. de Or. 2, 44, 187:

    ecquid inclinent ad meum consilium adjuvandum,

    id. Att. 12, 29, 2:

    ad voluptatem audientium,

    Quint. 2, 10, 10:

    in stirpem regiam studiis,

    Curt. 10, 7, 12:

    amicus dulcis, Cum mea compenset vitiis bona, pluribus hisce... inclinet,

    Hor. S. 1, 3, 71:

    cum sententia senatus inclinaret ad pacem cum Pyrrho foedusque faciendum,

    Cic. de Sen. 6, 16:

    color ad crocum inclinans,

    Plin. 27, 12, 105, § 128: omnia repente ad Romanos inclinaverunt. turned in favor of, Liv. 26, 40, 14. — With ut:

    ut belli causa dictatorem creatum arbitrer, inclinat animus,

    Liv. 7, 9, 5:

    multorum eo inclinabant sententiae, ut tempus pugnae differretur,

    id. 27, 46, 7:

    hos ut sequar inclinat animus,

    id. 1, 24, 2. — With inf.:

    inclinavit sententia, suum in Thessaliam agmen demittere,

    Liv. 32, 13, 5:

    inclinavit sententia universos ire,

    id. 28, 25, 15; cf. id. 22, 57, 11.— Pass.:

    consules ad patrum causam inclinati,

    Liv. 3, 65, 2; cf.:

    inclinatis ad suspicionem mentibus,

    Tac. H. 1, 81:

    inclinatis ad credendum animis,

    Liv. 1, 51, 7; Tac. H. 2, 1:

    ad paenitentiam,

    id. ib. 2, 45. —
    2.
    In partic., to change, alter from its former condition (very rare):

    inclinant jam fata ducum,

    change, Luc. 3, 752. — Hence, in-clīnātus, a, um, P. a.
    A.
    Bent down, sunken:

    senectus,

    Calp. 5, 13; of the voice, low, deep:

    vox,

    Cic. Or. 17, 56; cf.:

    inclinata ululantique voce more Asiatico canere,

    id. ib. 8, 27. —
    B.
    Inclined, disposed, prone to any thing:

    plebs ante inclinatior ad Poenos fuerat,

    Liv. 23, 46, 3:

    plebs ad regem Macedonasque,

    id. 42, 30, 1:

    ipsius imperatoris animus ad pacem inclinatior erat,

    id. 34, 33, 9; Tac. H. 1, 81.—
    C.
    Sunken, fallen, deteriorated:

    ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscere,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    copiae,

    Nep. Pelop. 5, 4.—In neutr. plur. subst.:

    rerum inclinata ferre,

    i. e. troubles, misfortunes, Sil. 6, 119.

    Lewis & Short latin dictionary > inclino

  • 4 verto

    verto ( vorto), ti, sum, 3 ( inf. vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48; Lucr. 1, 710; 2, 927; 5, 1199 al.), v. a. and n. [Sanscr. root vart-, to apply one's self, turn; cf. vart-ukas, round].
    I.
    Act., to turn, to turn round or about (syn.: verso, contorqueo).
    A.
    Lit.:

    (luna) eam partem, quaecumque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis,

    Lucr. 5, 724:

    speciem quo,

    id. 4, 242:

    ora huc et huc,

    Hor. Epod. 4, 9:

    terga,

    Ov. Tr. 3, 5, 6:

    gradu discedere verso,

    id. M. 4, 338:

    verso pede,

    id. ib. 8, 869:

    pennas,

    i. e. to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6):

    cardinem,

    Ov. M. 14, 782:

    fores tacito cardine,

    Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up, Hor. C. 3, 29, 2:

    versā pulvis inscribitur hastā,

    inverted, Verg. A. 1, 478:

    verte hac te, puere,

    Plaut. Ps. 1, 3, 29; cf.:

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    cum haesisset descendenti (virgini) stola, vertit se et recollegit,

    Plin. Ep. 4, 11, 9:

    ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,

    Prop. 1, 16, 43:

    Pompeiani se verterunt et loco cesserunt,

    turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51; cf.:

    vertere terga,

    to turn one's back, run away, betake one's self to flight, id. B. G. 1, 53; 3, 21; id. B. C. 1, 47; 3, 63 fin.; Liv. 1, 14, 9; cf.

    also: hostem in fugam,

    to put to flight, rout, id. 30, 33, 16;

    Auct. B. Afr. 17: iter retro,

    Liv. 28, 3, 1:

    hiems (piscis) ad hoc mare,

    Hor. Epod. 2, 52: fenestrae in viam versae, turned or directed towards, looking towards, Liv. 1, 41, 4; cf.:

    mare ad occidentem versum,

    id. 36, 15, 9:

    Scytharum gens ab oriente ad septentrionem se vertit,

    Curt. 7, 7, 3:

    (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus,

    Ov. M. 8, 165: terram aratro, to turn up or over, to plough, etc., Hor. S. 1, 1, 28:

    ferro terram,

    Verg. G. 1, 147:

    glaebas (aratra),

    Ov. M. 1, 425; 5, 477:

    solum bidentibus,

    Col. 4, 5:

    agros bove,

    Prop. 3, 7, 43 (4, 6, 43):

    collem,

    Col. 3, 13, 8:

    freta lacertis (in rowing),

    Verg. A. 5, 141:

    ex illā pecuniā magnam partem ad se vortit,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 57.—Mid.: vertier ad lapidem, to turn or incline one's self towards, Lucr. 5, 1199:

    congressi... ad caedem vertuntur,

    Liv. 1, 7, 2; so,

    versi in fugam hostes,

    Tac. H. 2, 26; cf.:

    Philippis versa acies retro,

    Hor. C. 3, 4, 26:

    sinit hic violentis omnia verti Turbinibus,

    to whirl themselves about, Lucr. 5, 503:

    magnus caeli si vortitur orbis,

    id. 5, 510:

    vertitur interea caelum,

    revolves, Verg. A. 2, 250:

    squamarum serie a caudā ad caput versā,

    reaching, Plin. 28, 8, 30, § 119.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn:

    ne ea, quae reipublicae causa egerit, in suam contumeliam vertat,

    Caes. B. C. 1, 8:

    in suam rem litem vertendo,

    Liv. 3, 72, 2:

    usum ejus (olei) ad luxuriam vertere Graeci,

    Plin. 15, 4, 5, § 19; cf.:

    aliquid in rem vertere,

    turn to account, make profitable, Dig. 15, 3, 1 sqq.:

    edocere, quo sese vertant sortes,

    Enn. Trag. v. 64 Vahl.; Verg. A. 1, 671:

    ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā,

    Cic. Fam. 7, 6, 1:

    idque omen in Macedonum metum verterunt Tyrii,

    Curt. 4, 2, 13:

    in religionem vertentes comitia biennic habita,

    making a matter of religious scruple, Liv. 5, 14, 2:

    aquarum insolita magnitudo in religionem versa,

    id. 30, 38, 10; cf. id. 26, 11, 3:

    id ipsum quod iter belli esset obstructum, in prodigium et omen imminentium cladium vertebatur,

    Tac. H. 1, 86 fin.:

    vertere in se Cotyi data,

    to appropriate, id. A. 2, 64:

    perii! quid agam? quo me vertam?

    Ter. Hec. 4, 1, 1:

    quo se verteret, non habebat,

    Cic. Phil. 2, 29, 74; id. Div. 2, 72, 149:

    Philippus totus in Persea versus,

    inclined towards him, Liv. 40, 5, 9:

    toti in impetum atque iram versi,

    id. 25, 16, 19:

    si bellum omne eo vertat,

    id. 26, 12, 13:

    di vortant bene, Quod agas,

    cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121; cf. infra, II. B.; so,

    in melius somnia,

    Tib. 3, 4, 95.—
    2.
    In partic.
    a.
    To turn, i. e. to change, aller, transform (syn. muto):

    Juppiter In Amphitruonis vortit sese imaginem,

    Plaut. Am. prol. 121:

    in anginam ego nunc me velim vorti,

    id. Most. 1. 3, 61:

    omnes natura cibos in corpora viva Vertit,

    Lucr. 2, 880: vertunt se fluvii frondes et pabula laeta In pecudes; vertunt pecudes [p. 1978] in corpora nostra Naturam, id. 2, 875 sq.; cf.:

    cum terra in aquam se vertit,

    Cic. N. D. 3, 12, 31:

    verte omnis tete in facies,

    Verg. A. 12, 891:

    ego, quae memet in omnia verti,

    id. ib. 7, 309:

    tot sese vertit in ora,

    id. ib. 7, 328:

    inque deum de bove versus erat,

    Ov. F. 5, 616:

    Auster in Africum se vertit,

    Caes. B. C. 3, 26 fin.; cf. Liv. 30, 24, 7:

    semina malorum in contrarias partes se vertere,

    Cic. Div. 2, 14, 33:

    omnia versa et mutata in pejorem partem,

    id. Rosc. Am. 36, 103:

    cur nunc tua quisquam Vertere jussa potest,

    Verg. A. 10, 35:

    hic continentiam et moderationem in superbiam ac lasciviam vertit,

    Curt. 6, 6, 1; cf.:

    fortuna hoc militiae probrum vertit in gloriam,

    id. 9, 10, 28:

    versus civitatis status,

    Tac. A. 1, 4:

    versis ad prospera fatis,

    Ov. H. 16, 89: solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile, Cic. Balb. 11, 28; Amm. 15, 3, 11 et saep.; v. solum. —With abl. (rare and poet.):

    nullā tamen alite verti Dignatur,

    Ov. M. 10, 157; cf.

    muto.—Prov.: in fumum et cinerem vertere,

    to turn into smoke, dissipate, Hor. Ep. 1, 15, 39.—Mid.:

    omnia vertuntur: certe vertuntur amores,

    Prop. 2, 8, 7 (9):

    saevus apertam In rabiem coepit verti jocus,

    Hor. Ep. 2, 1, 149.—
    b.
    To exchange, interchange: nos divitem istum meminimus adque iste pauperes nos;

    vorterunt sese memoriae,

    Plaut. Truc. 2, 1, 11; cf.:

    vorsis gladiis depugnarier,

    id. Cas. 2, 5, 36.—
    c.
    Of literary productions, to turn into another language, to translate (syn.:

    transfero, interpretor, reddo): Philemo scripsit, Plautus vortit barbare,

    Plaut. Trin. prol. 19:

    si sic verterem Platonem, ut verteruntnostri poëtae fabulas,

    Cic. Fin. 1, 3, 7:

    verti etiam multa de Graecis,

    id. Tusc. 2, 11, 26:

    annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit,

    Liv. 25, 39, 12.—
    d.
    To ply:

    stimulos sub pectore vertit Apollo,

    i. e. stimulates the fury, Verg. A. 6, 101.—
    e.
    In partic., like our to turn upside down, i. e. to overturn, overthrow, subvert, destroy (= everto):

    Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia,

    Cic. Off. 1, 24, 84:

    agerent, verterent cuncta,

    Tac. H. 1, 2; id. A. 2, 42; 3, 36:

    Cycnum Vi multā,

    Ov. M. 12, 139:

    fluxas Phrygiae res fundo,

    Verg. A. 10, 88; 1, 20; 2, 652:

    vertere ab imo moenia Trojae,

    id. ib. 5, 810:

    Ilion fatalis incestusque judex... vertit in pulverem,

    Hor. C. 3, 3, 20:

    proceras fraxinos,

    id. ib. 3, 25, 16:

    ab imo regna,

    Sen. Hippol. 562:

    Penates,

    id. Troad. 91:

    puppem,

    Luc. 3, 650:

    fortunas,

    Amm. 28, 3, 1.—
    f.
    Mid., from the idea of turning round in a place, to be engaged in, to be in a place or condition; also to turn, rest, or depend upon a thing:

    jam homo in mercaturā vortitur,

    Plaut. Most. 3, 1, 109:

    res in periculo vortitur,

    id. Merc. 1, 2, 12; Phaedr. 2, 8, 19; so,

    res vertitur in majore discrimine,

    Liv. 6, 36, 7:

    ipse catervis Vertitur in mediis,

    Verg. A. 11, 683:

    omnia in unius potestate ac moderatione vertentur,

    Cic. Verr. 1, 7, 20; so,

    spes civitatis in dictatore,

    Liv. 4, 31, 4:

    totum id in voluntate Philippi,

    id. 37, 7, 8:

    causa in jure,

    Cic. Brut. 39, 145:

    hic victoria,

    Verg. A. 10, 529:

    cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur,

    Liv. 36, 7, 1:

    puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti,

    id. 3, 27, 7.— Impers.:

    vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc.,

    Liv. 39, 48, 3.—
    g.
    To ascribe, refer:

    quae fuerunt populis magis exitio quam fames morbique, quaeque alia in deum iras velut ultima malorum vertunt,

    Liv. 4, 9, 3 Weissenb. ad loc.:

    cum omnium secundorum adversorumque in deos verterent,

    id. 28, 11, 1.—
    h.
    = considero; exercitum majorum more vortere, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 5, 408 dub. (Sall. H. inc. 51 Dietsch ad loc.).
    II. A.
    Lit.:

    depulsi aemulatione alio vertunt,

    Tac. A. 1, 18:

    eoque audaciae provectum ut verteret, etc.,

    id. ib. 4, 10:

    utinam mea vocula dominae vertat in auriculas!

    Prop. 1, 16, 28:

    versuros extemplo in fugam omnes ratus,

    Liv. 38, 26, 8 (but in Lucr. 5, 617 the correct read. is cancri se ut vortat).—
    B.
    Trop., to turn, change, etc.:

    jam verterat fortuna,

    Liv. 5, 49, 5:

    libertatem aliorum in suam vertisse servitutem conquerebantur,

    id. 2, 3, 3:

    totae solidam in glaciem vertere lacunae,

    Verg. G. 3, 365: verterat pernicies in accusatorem, Tac. A. 11, 37:

    quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret,

    Caes. B. C. 3, 73 fin.:

    ea ludificatio veri in verum vertit,

    Liv. 26, 6, 16: talia incepta, ni in consultorem vertissent, reipublicae pestem factura, against, Sall. H. inc. 89 Dietsch:

    neque inmerito suum ipsorum exemplum in eos versurum,

    Liv. 7, 38, 6:

    si malus est, male res vortunt, quas agit,

    turn out badly, Plaut. Pers. 4, 1, 5; so,

    quae res tibi vertat male,

    Ter. Ad. 2, 1, 37:

    quod bene vertat, castra Albanos Romanis castris jungere jubet (= cum bonis omnibus),

    Liv. 1, 28, 1; 3, 62, 5; 3, 35, 8:

    quod bene verteret,

    Curt. 5, 4, 12; 7, 11, 14:

    hos illi (quod nec vertat bene), mittimus haedos,

    Verg. E. 9, 6.—
    b.
    Annus, mensis vertens, the course or space of a year, of a month:

    anno vertente sine controversiā (petisses),

    Cic. Quint. 12, 40; so,

    anno vertente,

    id. N. D. 2, 20, 53; Nep. Ages. 4, 4; cf.:

    apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis,

    Cic. Phil. 13, 10, 22:

    tu si hanc emeris, Numquam hercle hunc mensem vortentem, credo, servibit tibi,

    Plaut. Pers. 4, 4, 76; Macr. S. 1, 14.—
    (β).
    Pregn.: annus vertens, the great year or cycle of the celestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22, 24.—Hence, ver-sus ( vors-), or (much less freq.) ver-sum ( vors-), adv., turned in the direction of, towards a thing; usu. after the name of a place to which motion is directed (orig. a part., turned towards, facing, etc., and so always in Livy; cf. Liv. 1, 18, 6 Weissenb. ad loc.; 1, 41, 4; 9, 2, 15).
    A.
    Form versus (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    T. Labienum ad Oceanum versus... proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33: ad Alpes versus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2:

    ad Cercinam insulam versus, Auct. B. Afr. 8, 3: ad Cordubam versus, Auct. B. Hisp. 11: modo ad Urbem, modo in Galliam versus,

    Sall. C. 56, 4. —
    2.
    After in and acc.:

    in agrum versus,

    Varr. R. R. 3, 5, 10:

    in forum versus,

    Cic. Lael. 25, 96:

    in Arvernos versus,

    Caes. B. G. 7, 8: si in urbem versus venturi erunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78 (82), 3.—
    3.
    After acc. alone (class. only with names of towns and small islands):

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    Brundisium versus,

    id. Fam. 11, 27, 3:

    Ambraciam versus,

    Caes. B. C. 3, 36:

    Massiliam versus,

    id. ib. 2, 3:

    Narbonem versus,

    id. B. G. 7, 7.—
    4.
    After other advv.:

    deorsum versus,

    Cato, R. R. 156, 4:

    sursum versus,

    Cic. Or. 39, 135:

    dimittit quoquo versus legationes,

    Caes. B. G. 7, 4:

    ut quaedam vocabula utroque versus dicantur,

    Gell. 5, 12, 10; cf. the adverbs deorsum, sursum, etc.—
    B.
    Form versum (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    animadvertit fugam ad se versum fieri,

    Sall. J. 58, 4.—
    2.
    After other advv.:

    cunas rursum vorsum trahere,

    Plaut. Am. 5, 1, 60 (63):

    lumbis deorsum versum pressis,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    vineam sursum vorsum semper ducito,

    Cato, R. R. 33, 1:

    cum undique versum circumfluat,

    Gell. 12, 13, 20:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 8.
    Versus is said by many lexicons to be also a prep.
    , but no ancient authority can be safely cited for this use. The true readings are:

    in Italiam versus,

    Cic. Fam. 4, 12, 1:

    adversus aedem,

    Liv. 8, 20, 8:

    in forum versus,

    Plin. 10, 43, 60, § 121; and perh. in oppidum, Auct. B. Hisp. 21.

    Lewis & Short latin dictionary > verto

  • 5 vergo

    vergo, ĕre ( perf. and sup. wanting, acc. to Neue, Formenl. 2, pp. 507, 584; but versi is assumed as perf. by Prob. Cath. 1486, and is read, Ov. P. 1, 9, 52, by Merkel, ex conj. for the MS. vertit; acc. to Charis. 3, 1, p. 218, and Diom. 1, p. 366, the perf. is verxi, but it does not occur in extant writings), v. a. and n.
    I.
    Act., to bend, turn, incline, verge (only poet., and very rare;

    syn. inclino): in terras igitur quoque solis vergitur ardor, mid.,

    turns itself, verges, Lucr. 2, 212:

    et polus aversi calidus quā vergitur Austri,

    Luc. 1, 54:

    Strongyle vergitur ad exortus solis,

    Sol. 6, § 3:

    illi imprudentes ipsi sibi saepe venenum Vergebant,

    i. e. turned in, poured in, Lucr. 5, 1010:

    in gelidos amoma sinus,

    Ov. P. 1, 9, 52:

    spumantesque mero paterae verguntur,

    Stat. Th. 6, 211; cf. Serv. ad Verg. A. 6, 244.—
    II.
    Neutr., to bend, turn, incline itself; of places, to lie, be situated in any direction (the class. signif. of the word; syn.: tendo, pertineo, jaceo).
    A.
    Lit.:

    ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat in longitudinem passuum circiter quadringentorum,

    Caes. B. C. 1, 45:

    collis ad flumen Sabin,

    id. B.G. 2, 18:

    Galliae pars ad Septentriones,

    id. ib. 1, 1:

    portus in meridiem,

    Liv. 37, 31, 10:

    tectum aedium in tectum inferioris porticūs,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    omnes partes in medium,

    id. N.D. 2, 45, 116.—
    b.
    Trop., to turn, bend, incline, etc.:

    nisi Bruti auxilium ad Italiam vergere quam ad Asiam maluissemus,

    Cic. Phil. 11, 11, 26:

    illuc (i. e. in Tiberium) cuncta vergere,

    Tac. A. 1, 3:

    suam aetatem vergere,

    that he was in the decline of his age, id. ib. 2, 43:

    sed ne patriae quidem bonus tutor aut vindex est, si ad voluptates vergit,

    Sen. Vit. Beat. 15, 3:

    animus nec ad recta fortiter nec ad prava vergentis,

    id. Tranq. 1, 3:

    nox vergit ad lucem,

    verges towards, Curt. 4, 7, 9:

    vergente jam die,

    declining, Suet. Oth. 7; so,

    jam senecta,

    Tac. A. 4, 41:

    vergens annis femina,

    id. ib. 13, 19:

    aegri vergentes in lethargum,

    Plin. 32, 10, 38, § 116:

    colore languido in candidum vergente,

    id. 12, 12, 26, § 43.

    Lewis & Short latin dictionary > vergo

  • 6 Pietas

    1.
    pĭĕtas, ātis, f. [pius], dutiful conduct towards the gods, one's parents, relatives, benefactors, country, etc., sense of duty.
    I.
    Lit.
    A.
    With respect to the gods, piety:

    est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 115; 1, 2, 3; cf.: aequitas tripartita dicitur esse;

    una ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur,

    id. Top. 23, 90: pietas adversus deos, id. [p. 1375] Fin. 3, 22, 73:

    deos placatos pietas efficiet et sanctitas,

    id. Off. 2, 3, 11; id. Rep. 1, 2, 2:

    senex fretus pietate deum,

    Naev. B. Punic. 3, 1; Enn. ap. Non. 160, 2 (Trag. v. 369 Vahl.): nec pietas ulla est, velatum saepe videri Vortier ad lapidem atque omnes accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1198.—
    2.
    Conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 6, 607.—So of love and duty towards God (eccl. Lat.;

    freq.),

    Vulg. 2 Macc. 3, 1; id. 2 Pet. 1, 6.— Plur., Vulg. 2 Pet. 3, 11.—
    B.
    With respect to one's parents, children, relatives, country, benefactors, etc., duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude, etc.: Pa. Salve, mi pater insperate. Tr. Volup est, quom istuc ex pietate vestrā nobis contigit, Plaut. Rud. 4, 4, 132:

    patrem tuom si percoles per pietatem,

    dutifully, id. Trin. 2, 2, 3:

    justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur,

    Cic. Part. 22, 78:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?

    id. Planc. 33, 80:

    justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patriā maxima est,

    id. Rep. 6, 15, 15; cf.:

    pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet,

    id. Inv. 2, 22, 65; id. Rosc. Am. 13, 37:

    pietas in matrem,

    id. Lael. 3, 11; id. Att. 13, 39:

    mi mater, tua pietas plane nobis auxilio fuit,

    Plaut. Poen. 5, 4, 122; cf.

    v. 99: felix nati pietate,

    Verg. A. 3, 480:

    solemnia pietatis,

    the last offices, Tac. Agr. 7:

    egregium narras mirā pietate parentem,

    Cat. 66, 29:

    pietas erga aliquem,

    Cic. Fam. 1, 1, 1:

    in aliquem,

    id. ib. 1, 9, 1:

    hic tui omnes valent summāque pietate te desiderant,

    id. ib. 6, 20, 2:

    nec publicae pietatis intererat, quid vocarere,

    to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3:

    militiae,

    Luc. 4, 499.—Towards a husband (rare):

    neque id (officium nostrum) magis facimus quam nos monet pietas,

    Plaut. Stich. 1, 1, 6; cf.:

    scelus est pietas in conjuge Tereo,

    Ov. M. 6, 635.—The formula PIETATIS CAVSA or EX PIETATE (opp. EX TESTAMENTO), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692; Inscr. Fabr. p. 710, n. 314.—
    II.
    Transf., in gen. (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Justice:

    at tibi... pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas, etc.,

    Verg. A. 2, 536; cf. Sil. 6, 410; so Verg. A. 5, 688:

    summa deum pietas,

    Stat. S. 3, 3, 1; cf. Liv. 4, 42.—
    B.
    Gentleness, kindness, tenderness, pity, compassion:

    permittite Patres Conscripti a pietate vestrā impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis,

    Suet. Dom. 11:

    senatus,

    Plin. Pan. 79, 4; Dig. 48, 9, 5.—In addressing a person:

    mea pietas,

    my kind friend, Plaut. Bacch. 5, 2, 57.—
    III.
    Pĭĕtas, personified, a goddess, Piety, who had two temples at Rome, Liv. 40, 34, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19; 2, 11, 28; id. Div. 1, 43, 98; Plin. 7, 36, 36, § 121; Val. Max. 5, 4, 7; Fest. p. 209 Müll.; Inscr. Orell. 1824 sq.; 3291.
    2.
    Pĭĕtas, ātis, f., a Roman surname, Inscr. Marin. Atti, p. 329.—
    II.
    Also, the name of a ship, Inscr. Orell. 3608.—
    III.
    Pietas Julia, a Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23, § 129.

    Lewis & Short latin dictionary > Pietas

  • 7 pietas

    1.
    pĭĕtas, ātis, f. [pius], dutiful conduct towards the gods, one's parents, relatives, benefactors, country, etc., sense of duty.
    I.
    Lit.
    A.
    With respect to the gods, piety:

    est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 115; 1, 2, 3; cf.: aequitas tripartita dicitur esse;

    una ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur,

    id. Top. 23, 90: pietas adversus deos, id. [p. 1375] Fin. 3, 22, 73:

    deos placatos pietas efficiet et sanctitas,

    id. Off. 2, 3, 11; id. Rep. 1, 2, 2:

    senex fretus pietate deum,

    Naev. B. Punic. 3, 1; Enn. ap. Non. 160, 2 (Trag. v. 369 Vahl.): nec pietas ulla est, velatum saepe videri Vortier ad lapidem atque omnes accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1198.—
    2.
    Conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 6, 607.—So of love and duty towards God (eccl. Lat.;

    freq.),

    Vulg. 2 Macc. 3, 1; id. 2 Pet. 1, 6.— Plur., Vulg. 2 Pet. 3, 11.—
    B.
    With respect to one's parents, children, relatives, country, benefactors, etc., duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude, etc.: Pa. Salve, mi pater insperate. Tr. Volup est, quom istuc ex pietate vestrā nobis contigit, Plaut. Rud. 4, 4, 132:

    patrem tuom si percoles per pietatem,

    dutifully, id. Trin. 2, 2, 3:

    justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur,

    Cic. Part. 22, 78:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?

    id. Planc. 33, 80:

    justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patriā maxima est,

    id. Rep. 6, 15, 15; cf.:

    pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet,

    id. Inv. 2, 22, 65; id. Rosc. Am. 13, 37:

    pietas in matrem,

    id. Lael. 3, 11; id. Att. 13, 39:

    mi mater, tua pietas plane nobis auxilio fuit,

    Plaut. Poen. 5, 4, 122; cf.

    v. 99: felix nati pietate,

    Verg. A. 3, 480:

    solemnia pietatis,

    the last offices, Tac. Agr. 7:

    egregium narras mirā pietate parentem,

    Cat. 66, 29:

    pietas erga aliquem,

    Cic. Fam. 1, 1, 1:

    in aliquem,

    id. ib. 1, 9, 1:

    hic tui omnes valent summāque pietate te desiderant,

    id. ib. 6, 20, 2:

    nec publicae pietatis intererat, quid vocarere,

    to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3:

    militiae,

    Luc. 4, 499.—Towards a husband (rare):

    neque id (officium nostrum) magis facimus quam nos monet pietas,

    Plaut. Stich. 1, 1, 6; cf.:

    scelus est pietas in conjuge Tereo,

    Ov. M. 6, 635.—The formula PIETATIS CAVSA or EX PIETATE (opp. EX TESTAMENTO), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692; Inscr. Fabr. p. 710, n. 314.—
    II.
    Transf., in gen. (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Justice:

    at tibi... pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas, etc.,

    Verg. A. 2, 536; cf. Sil. 6, 410; so Verg. A. 5, 688:

    summa deum pietas,

    Stat. S. 3, 3, 1; cf. Liv. 4, 42.—
    B.
    Gentleness, kindness, tenderness, pity, compassion:

    permittite Patres Conscripti a pietate vestrā impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis,

    Suet. Dom. 11:

    senatus,

    Plin. Pan. 79, 4; Dig. 48, 9, 5.—In addressing a person:

    mea pietas,

    my kind friend, Plaut. Bacch. 5, 2, 57.—
    III.
    Pĭĕtas, personified, a goddess, Piety, who had two temples at Rome, Liv. 40, 34, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19; 2, 11, 28; id. Div. 1, 43, 98; Plin. 7, 36, 36, § 121; Val. Max. 5, 4, 7; Fest. p. 209 Müll.; Inscr. Orell. 1824 sq.; 3291.
    2.
    Pĭĕtas, ātis, f., a Roman surname, Inscr. Marin. Atti, p. 329.—
    II.
    Also, the name of a ship, Inscr. Orell. 3608.—
    III.
    Pietas Julia, a Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23, § 129.

    Lewis & Short latin dictionary > pietas

  • 8 incumbō

        incumbō cubuī, cubitus, ere    [CVB-], to lay oneself, lean, press, support oneself: in scuta, L.: in gladium, fall on: toro, V.: validis incumbere remis, bend to, V.: tecto incubuit bubo, perched on, O.: ferro, fall on, O.—To lean, incline, overhang: silex incumbebat ad amnem, V.: ad vos, O.: laurus Incumbens arae, V.—In war, to press upon, throw oneself: in hostem, L.: unum in locum totam periculi molem incubuisse, L.—Fig., to press upon, settle on, burden, oppress, weigh upon: Incubuere (venti) mari, V.: tempestas silvis Incubuit, V.: febrium Terris incubuit cohors, H.—To make an effort, apply oneself, exert oneself, take pains with, pay attention to: Tum Teucri incumbunt, V.: nunc, nunc incumbere tempus, O.: huc incumbe, attend to this: et animo et opibus in id bellum, Cs.: omni studio ad bellum: acrius ad ulciscendas rei p. iniurias: ut inclinato (iudici) incumbat oratio, influence: fato urguenti, i. e. accelerate, V.: sarcire ruinas, V.: suis viribus incubuit, ut, etc., L.—To incline, choose, be inclined to, lean towards: eos, quocumque incubuerit, impellere, whithersoever he may try: eodem incumbunt municipia, are inclined: inclinatio incubuit ad virum bonum: in cupiditatem.
    * * *
    incumbere, incumbui, incumbitus V
    lean forward/over/on, press on; attack, apply force; fall on (one's sword)

    Latin-English dictionary > incumbō

  • 9 vergō

        vergō —, —, ere    [VERG-], to bend, turn, be inclined, lie, be situated: declivis locus tenui fastigio vergebat in longitudinem, etc., Cs.: portus in meridiem vergit, L.: omnibus eius partibus in medium vergentibus.—Fig., to turn, incline, be directed: nisi Bruti auxilium ad Italiam vergere quam ad Asiam maluissemus: nox vergit ad lucem, verges towards, Cu.: anni vergentes in senium, Ta.: vergens annis femina, advanced, Ta.: illuc cuncta vergere, everything centred in him, Ta.
    * * *
    vergere, -, - V
    incline, lie, slope

    Latin-English dictionary > vergō

  • 10 spectō

        spectō āvī, ātus, āre, freq.    [specio], to look on, look at, behold, gaze at, watch, observe, inspect, attend: alte: populo spectante, H.: limis per flabellum, T.: aliquid: spectant oculi te mille loquentem, gaze upon, H.: me oculis protervis, O.: Italiam spectatum ire, L.: Spectentur tergo, O.: Saepe tui, specto, si sint in litore passūs, O.—At plays or games, to look at, see, look on, attend: Megalesia: Fabula, quae volt spectata reponi, H.—Of places, to look, face, front, lie, be situated: (insulae) angulus ad orientem solem spectat, Cs.: ad fretum: Belgae spectant in septentrionem, Cs.: Aquitania spectat inter occasum solis et septentriones, lies towards the north-west, Cs.: vestigia Omnia te adversum spectantia, H.: regio orientem spectans, L.—Fig., to look at, behold, see, regard, consider audaciam meretricum, T.: ad te unum omnis mea spectat oratio.— To look to, keep in view, bear in mind, aim at, strive for, meditate, consider: credo vos, magna quaedam spectantīs, gloriam concupisse: nihil spectat nisi fugam: ingenti consensu defectionem omnes spectare, L.: res potius quam auctores, L.: domus quae spectat in nos solos, relies on: quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis: summa iudici mei spectat huc, ut meorum iniurias ferre possim: nomen illud spectavi, neminem isti patronum futurum: ad imperatorias laudes: ad vitulam, V.— To tend, incline, refer, pertain, be directed, relate: et prima et media verba spectare debent ad ultimum: ad vim spectare res coepit, L.: hoc eo spectabat, ut diceret, etc.: quo igitur haec spectat oratio?— To examine, try, test, judge, prove: ut fulvum spectatur in ignibus aurum, sic, etc., O.: qui pecuniā non movetur... hunc igni spectatum arbitrantur, as tried by fire: tuom animum ex animo meo, T.: quod ego non tam fastidiose in nobis quam in histrionibus spectari puto.
    * * *
    spectare, spectavi, spectatus V
    observe, watch, look at, see; test; consider

    Latin-English dictionary > spectō

  • 11 acclino

    acclinare, acclinavi, acclinatus V TRANS
    lay down, rest (on) (w/DAT), lean against/towards, incline (to)

    Latin-English dictionary > acclino

  • 12 adclino

    adclinare, adclinavi, adclinatus V TRANS
    lay down, rest (on) (w/DAT), lean against/towards, incline (to)

    Latin-English dictionary > adclino

  • 13 specto

    specto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [id.], to look at, behold; to gaze at, watch, observe, etc. (freq. and class.; syn.: adspicio, speculor, conspicor, contueor).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    speculum a speciendo, quod ibi se spectant,

    Varr. L. L. 5, § 129 Müll.; cf. id. ib. 6, §

    82 ib.: si vis videre ludos jucundissimos... amores tuos si vis spectare,

    Plaut. Poen. 1, 1, 81:

    spectare aliquid et visere,

    Cic. Tusc. 1, 19, 44:

    taceas, me spectes,

    Plaut. As. 3, 3, 90:

    quid illas spectas?

    id. Rud. 3, 4, 54; id. Am. 1, 1, 268:

    ere, ne me spectes,

    Ter. Eun. 5, 5, 18:

    corpora,

    Lucr. 4, 1102:

    ingentes acervos,

    Hor. C. 2, 2, 24:

    gaude quod spectant oculi te mille loquentem,

    id. Ep. 1, 6, 19:

    cum modo me spectas oculis protervis,

    Ov. H. 16 (17), 77:

    spectari tergo,

    id. A. A. 3, 774:

    Zoroaster primus siderum motus diligentissime spectasse dicitur,

    Just. 1, 1, 9.—
    (β).
    With rel.clause:

    tacitus te sequor, Spectans quas tu res hoc ornatu geras,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 2:

    specta quam arcte dormiunt,

    id. Most. 3, 2, 144; cf.:

    saepe tui, specto, si sint in litore passus,

    Ov. H. 18 (19), 27.—
    (γ).
    Absol.:

    vise, specta tuo arbitratu,

    Plaut. Most. 3, 2, 106: Am. Sosia, age me huc aspice. So. Specto, id. Am. 2, 2, 119:

    quam magis specto, minus placet mihi hominis facies,

    id. Trin. 4, 2, 19:

    alte spectare,

    Cic. Rep. 6, 23, 25:

    populo spectante,

    Hor. Ep. 1, 6, 60.—
    (δ).
    With ad, in, per, or adv. of place:

    spectare ad carceris oras,

    Enn. Ann. 1, 102:

    quaeso huc ad me specta,

    Plaut. Most. 3, 2, 149; so, ad me, Afran. ap. Isid. Orig. 12, 8, 16:

    ad dexteram,

    Plaut. Poen. 3, 4, 1:

    tota domus, quae spectat in nos solos,

    Cic. Off. 1, 17, 58:

    ego limis specto Sic per flabellum clanculum,

    Ter. Eun. 3, 5, 53:

    quoquo hic spectabit, eo tu spectato simul,

    Plaut. Ps. 3, 2, 69.—
    (ε).
    Impers. pass. with subj. or final clause:

    cum plausu congregari feros (pisces) ad cibum assuetudine, in quibusdam vivariis spectetur,

    Plin. 10, 70, 89, § 193:

    spectandum ne quoi anulum det,

    Plaut. As. 4, 1, 33. —
    (ζ).
    With inf.:

    spectet currere Gangem,

    Sen. Herc. Oet. 629:

    minaces ire per caelum faces specta,

    id. ib. 325.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look at or see (a play or an actor) as a spectator, to look on:

    fabulam,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 37:

    Megalesia,

    Cic. Har. Resp. 11, 22; Hor. A. P. 190:

    ludos,

    id. S. 2, 6, 48; 2, 8, 79; id. Ep. 2, 1, 203; Suet. Aug. 40; 53 al.:

    Circenses,

    id. ib. 45; id. Claud. 4:

    pugiles,

    id. Aug. 45:

    artifices saltationis,

    id. Tit. 7 al. —With inf.:

    spectavi ego pridem Comicos ad istum modum Sapienter dicta dicere atque is plaudier,

    Plaut. Rud. 4, 7, 23:

    matronae tacitae spectent, tacitae rideant,

    id. Poen. prol. 32:

    jam hic deludetur (Amphitruo), spectatores, vobis spectantibus,

    id. Am. 3, 4, 15; cf. id. ib. prol. 151. —Hence, very often in inscrr. and tesseris: GLADIATORIIS SP., i. e. spectatus, of a gladiator who had stood the first public fight, Inscr. Orell. 2561 sq.; cf.: Morcelli delle tessere degli spettacoli Roma, Becker, Antiq. 4, p. 562.—
    2.
    Of localities, to look, face, lie, be situated towards any quarter (syn.: prospicio, vergo); constr. usu. with ad, in, inter, etc., or an adv. of place; less freq. with acc.:

    (hujus insulae) alter angulus ad orientem solem, inferior ad meridiem spectat,

    Caes. B. G. 5, 13; so,

    ad orientem solem,

    id. ib. 7, 69:

    ad fretum,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 169:

    ager, qui in ventum Favonium spectet,

    Varr. R. R. 1, 24, 1:

    in urbem... in Etruriam,

    Liv. 5, 5;

    v. also infra: Aquitania spectat inter occasum solis et septentriones,

    is situated to the north - west, Caes. B. G. 1, 1 fin.: quare fit, ut introversus et ad te Spectent atque ferant vestigia se omnia prorsus, Lucil. ap. Non. 402, 7; cf.:

    ut ora eorum deorsum spectent,

    Col. 12, 16, 4:

    vestigia Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

    Hor. Ep. 1, 1, 75:

    quo (villae) spectent porticibus,

    Varr. R. R. 1, 4, 4: Creta altior est, quā spectat orientem, Sall. ap. Serv. Verg. A. 6, 23 (H. 3, 58 Dietsch):

    Acarnania solem occidentem et mare Siculum spectat,

    Liv. 33, 17, 5:

    mediterranea regio est, orientem spectat,

    id. 25, 9, 10; 30, 25, 11:

    quae et Tanaim et Bactra spectant,

    Curt. 7, 7, 4; Plin. Ep. 5, 6, 15; Vell. 1, 11, 3:

    ab eo latere, quo (Gadis) Hispaniam spectat,

    Plin. 4, 21, 36, § 120; 6, 17, 20, § 53.— Transf., of nations:

    Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1, 6:

    Masaesyli in regionem Hispaniae spectant,

    Liv. 28, 17.—
    3.
    To examine, try, test:

    (argentum) dare spectandum,

    Plaut. Pers. 3, 3, 35:

    ut fulvum spectatur in ignibus aurum, Tempore sic duro est inspicienda fides,

    Ov. Tr. 1, 5, 25; cf.:

    qui pecuniā non movetur... hunc igni spectatum arbitrantur,

    as having stood the test of fire, Cic. Off. 2, 11, 38; cf. spectatio, I. B., and spectator, I. B.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to look at, behold, see, regard, consider (very rare):

    specta rem modo!

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14:

    audaciam meretricum specta,

    Ter. Eun. 5, 5, 24:

    importunitatem spectate aniculae,

    id. And. 1, 4, 4:

    suave, E terrā magnum alterius spectare laborem,

    Lucr. 2, 2: caeli signorum admirabilem ordinem spectat, Cic. Fragm. ap. Non. 402, 17:

    ad te unum omnis mea spectat oratio,

    Cic. Deiot. 2, 5.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look to a thing, as to an end or guide of action; hence, to have in view, bear in mind; to aim, strive, or endeavor after; to meditate; to tend, incline, refer, pertain, or have regard to a thing (freq. and class.;

    syn.: contendo, pertineo, tendo): juvenes magna spectare et ad ea rectis studiis debent contendere,

    Cic. Off. 2, 13, 45:

    nec commune bonum poterant spectare,

    Lucr. 5, 958:

    rem, non hominem, spectari oportere,

    Auct. Her. 1, 6, 9:

    nihil spectat nisi fugam,

    Cic. Att. 8, 7, 1:

    Pompeius statuisse videtur, quid vos in judicando spectare oporteret,

    id. Mil. 6, 15:

    nos ea, quae sunt in usu vitāque communi, non ea quae finguntur aut optantur spectare debemus,

    id. Lael. 5, 18:

    ingenti consensu defectionem omnes spectare,

    Liv. 22, 22, 21:

    arma et bellum,

    id. 3, 69, 2:

    Romani, desperatā ope humanā, fata et deos spectabant,

    id. 5, 16, 8; Curt. 9, 7, 2; Just. 13, 1, 8:

    tota domus quae spectat in nos solos,

    relies on, Cic. Off. 1, 17, 58:

    in philosophiā res spectatur, non verba penduntur,

    id. Or. 16, 51:

    mores,

    id. Off. 2, 20, 69; so (with sequi) id. de Or. 2, 50, 204:

    quem locum probandae virtutis tuae spectas?

    do you seek? Caes. B. G. 5, 44:

    noli spectare, quanti homo sit,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    me spectasse semper, ut tibi possem quam maxime esse conjunctus,

    id. Fam. 5, 8, 3:

    ad imperatorias laudes,

    id. Vatin. 10, 24:

    ad suam magis gloriam quam ad salutem rei publicae,

    id. Sest. 16, 37:

    ad vitulam,

    Verg. E. 3, 48:

    cum plebes Nolana de integro ad defectionem spectaret,

    Liv. 23, 16, 2; so id. 23, 6, 4:

    ab scelere ad aliud spectare mulier scelus,

    id. 1, 47, 1; 34, 56, 10.—Of subjects not personal:

    et prima et media verba spectare debent ad ultimum,

    Cic. Or. 59, 200:

    ad arma rem spectare,

    id. Fam. 14, 5, 1; cf.:

    rem ad seditionem spectare,

    Liv. 25, 3, 19:

    ad vim spectare res coepit,

    id. 1, 9, 6; cf.:

    si ad perniciem patriae res spectabit,

    Cic. Off. 2, 23, 90:

    aliquid anquirunt, quod spectet et valeat ad bene beateque vivendum,

    id. ib. 2, 2, 6:

    ea non tam ad religionem spectant, quam ad jus sepulcrorum,

    belong to, concern, id. Leg. 2, 23, 58:

    quoniam de eo genere beneficiorum dictum est, quae ad singulos spectant: deinceps de iis, quae ad universos pertinent, disputandum est,

    id. Off. 2, 21, 72; cf. id. ib. 1, 3, 7: artem negabat esse ullam, nisi quae cognitis et in unum exitum spectantibus, Cic. de Or. 1, 20, 92:

    nostra consilia sempiternum tempus spectare debent,

    id. ib. 2, 40, 169:

    solvendi necessitas debitorem spectat,

    Dig. 2, 14, 42:

    res eo spectat, ut eā poenā non videamini esse contenti,

    Cic. Lig. 5, 13:

    hoc eo spectabat, ut eam (Pythiam) a Philippo corruptam diceret,

    id. de Div. 2, 57, 118: summa judicii mei spectat huc, ut meorum injurias ferre possim, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 20, 46:

    quo igitur haec spectat oratio?

    Cic. Att. 8, 2, 4; cf. id. Phil. 13, 20, 46:

    quorsum haec omnis spectat oratio?

    id. ib. 7, 9, 26 et saep.:

    quia quicquid ad corpus spectat, et immortalitatis est expers, vanum sit,

    Lact. 3, 12, 33.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) To judge of; to try, test (syn. probo):

    nemo illum ex trunco corporis spectabat, sed ex artificio comico aestimabat,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28:

    alicujus animum ex animo suo,

    Ter. And. 4, 1, 22:

    non igitur ex singulis vocibus philosophi spectandi sunt, sed ex perpetuitate atque constantiā,

    Cic. Tusc. 5, 10, 31:

    ex meo otium tuum specto,

    id. Att. 12, 39:

    quod ego non tam fastidiose in nobis quam in histrionibus spectari puto,

    id. de Or. 1, 61, 258:

    ubi facillime spectatur mulier, quae ingenio'st bono?

    Plaut. Stich. 1, 2, 59; cf.:

    hominem in dubiis periclis,

    Lucr. 3, 55:

    beneficium a deteriore parte,

    Sen. Ben. 2, 28, 2.—Hence, spectātus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 2.).
    A.
    Tried, tested, proved (syn.: probatus, cognitus): tuam probatam et spectatam maxime adulescentiam, Lucil. ap. Non. 437, 14:

    homines spectati et probati,

    Cic. de Or. 1, 27, 124:

    fides spectata et diu cognita,

    id. Div. in Caecil. 4, 11; Ov. P. 2, 7, 82:

    pietas spectata per ignes,

    id. F. 4, 37:

    integritas,

    Liv. 26, 49, 16; cf.:

    homo in rebus judicandis spectatus et cognitus,

    Cic. Verr. 1, 10, 29:

    spectata ac nobilitata virtus,

    id. Fl. 26, 63:

    spectata multis magnisque rebus singularis integritas,

    id. Phil. 3, 10, 26:

    rebus spectata juventus,

    Verg. A. 8, 151:

    utebatur medico ignobili, sed spectato homine, Cleophanto,

    id. Clu. 16, 47:

    mores,

    Plaut. Pers. 2, 1, 4:

    ni virtus fidesque vestra spectata mihi forent,

    Sall. C. 20, 2.— Sup.:

    id cuique spectatissimum sit, quod occurrerit, etc.,

    let that be the best test of each, Liv. 1, 57, 7.—With subject-clause:

    mihi satis spectatum est, Pompeium malle principem volentibus vobis esse quam, etc.,

    Sall. H. 3, 61, 23 Dietsch.—
    B.
    In gen., looked up to, respected, esteemed, worthy, excellent:

    fecere tale ante alii spectati viri,

    Plaut. Merc. 2, 2, 47:

    in perfecto et spectato viro,

    Cic. Lael. 2, 9:

    homines,

    id. Div. in Caecil. 7, 24:

    castitas,

    Liv. 1, 57, 10.— Comp.:

    quo non spectatior alter,

    Sil. 1, 440.— Sup.:

    auctoritas clarissimi et spectatissimi viri atque in primis probati,

    Cic. Fam. 5, 12, 7:

    spectatissima femina,

    id. Rosc. Am. 50, 147.—Of things (Plinian):

    paeninsula spectatior (with flumen clarum),

    Plin. 4, 18, 32, § 107:

    spectatius artificium,

    id. 11, 1, 1, § 1:

    spectatissima laurus,

    id. 15, 30, 40, § 134.— Hence, adv.: spectātē, splendidly, excellently:

    spectatissime florere,

    Plin. 21, 1, 1, § 2:

    spectatissime ministrere,

    Amm. 28, 3, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > specto

См. также в других словарях:

  • incline — vb 1 lean, *slant, slope Analogous words: bend, *curve: *swerve, veer, deviate: deflect, *turn 2 Incline, bias, dispose, predispose mean to influence one to take a stated or implied attitude to something or to someone or to ha …   New Dictionary of Synonyms

  • incline — ► VERB 1) (usu. be inclined to/towards/to do) be favourably disposed towards or willing to do. 2) (usu. be inclined to/to do) have a specified tendency or talent. 3) lean or turn away from a given plane or direction, especially the vertical or… …   English terms dictionary

  • incline — 1 verb (not in progressive) formal 1 TEND TO DO STH a) to think that a particular belief or opinion is most likely to be right (+ to/towards): He has always inclined to the belief that all men are capable of great evil. | incline to do sth: I… …   Longman dictionary of contemporary English

  • incline — inclines, inclining, inclined (The verb is pronounced [[t]ɪnkla͟ɪn[/t]]. The noun is pronounced [[t]ɪ̱nklaɪn[/t]].) 1) V ERG If you incline to think or act in a particular way, or if something inclines you to it, you are likely to think or act in …   English dictionary

  • incline — in|cline1 [ınˈklaın] v [not in progressive] [Date: 1300 1400; : French; Origin: incliner, from Latin clinare to lean ] 1.) [T] formal if a situation, fact etc inclines you to do or think something, it influences you towards a particular action or …   Dictionary of contemporary English

  • incline — v. (BE) 1) (d; intr.) to incline to, towards (he inclines to laziness) 2) (d; tr.) to incline to (it inclined me to anger) 3) (E) I incline to believe that she is innocent 4) (H) the news inclined me to leave at once * * * [ ɪnklaɪn] towards (he… …   Combinatory dictionary

  • incline — verb (inclined, inclining) –verb (i) /ɪnˈklaɪn / (say in kluyn) 1. to have a mental tendency; be disposed. 2. to deviate from the vertical or horizontal; slant. 3. to tend, in a physical sense; approximate: the leaves incline to a blue. 4. to… …  

  • incline — v. & n. v. 1 tr. (usu. in passive; often foll. by to, for, or to + infin.) a make (a person, feelings, etc.) willing or favourably disposed (am inclined to think so; does not incline me to agree). b give a specified tendency to (a thing) (the… …   Useful english dictionary

  • incline — verb 1 bend forward ADVERB ▪ slightly ▪ Luke inclined his head slightly in acknowledgement. 2 lean/slope ADVERB ▪ gently, steeply PREPOSITION …   Collocations dictionary

  • incline — verb 1》 (usu. be inclined to/towards/to do something) be favourably disposed towards or willing to do. 2》 (usu. be inclined to/to do something) have a specified tendency, disposition, or talent. 3》 lean or turn away from a given plane or… …   English new terms dictionary

  • incline — Synonyms and related words: acclivity, acquiesce, address, affect, agree, aim, angle, ascend, ascent, back stairs, bank, be agreeable to, be disposed to, be dying to, be eager, be game, be open to, be predisposed, be ready, be spoiling for, be… …   Moby Thesaurus

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»